Jaman
bien kuna, ana ing sawijine desa urip sakaluarga yaiku rama, biyung lan cah ayu
arane Bawang Putih. Kaluarga mau dadi keluarga sing bagyo. Nalika Ramane Bawang
Putih pahalane mung dagang cilikan, nanging uripe rukun lan dame. Nanging
sawijining dina biyunge Bawang Putih lara sing ora bisa ditulungi lan akhire
ninggal dunia. Bawang Putih sedih pisan lan ramane uga.
Ing desa lia urip uga janda sing duwe anak sing arane Bawang Abang. Sauwise
buyunge Bawang Putih mati, biyunge Bawang Abang kerep maring umahe Bawang
Putih. Biyunge sering nggawa panganan, rewangi Bawang Putih resik-resik umah
utawa ngancani Bawang Putih lan ramane kandahan. Akhire ramane Bawang Putih
kepikir mungkin lewih apik nek mbojo karo beyunge Bawang Abang supayane Bawang
Putih ora dewekan maning. Mula kui ramane Bawang Putih mbojo karo beyunge
Bawang Abang. Awal mulane beyunge Bawang Abang lan Bawang ulate apik karo Bawang
Putih. Nanging suwe-suwe sifat asline keton. Kae kerep ngomei Bawang Putih lan
aweh pahalan abot nek ramane Bawang Putih uwis lunga dagang. Bawang Putih kudu
lakoni kabeh pahalan umah, nanging Bawang Abang lan beyunge mung males-malesan.
Ramane Bawang Putih ora ngerti tindakan mau, wong Bawang Putih ora tau wadul.
Sawijining ramane Bawang Putih lara lan ninggal dunia. Mulai Wektu kui Bawang
Abang lan beyunge sing nguwasani kabeh lan gawe ulah semena-mena karo Bawang
Putih. Bawang putih ora tau leren. Bawang Putih kudu uwis tangi nalika urung
subuh, kanggo nyiapake banyu adus lan sarapan kanggo Bawang Abang lan beyunge.
Banjur Bawang Putih kudu aweh pakan kanggo ternake, nyirami kebon lan masui
klambi marang kali gede. Sauwise banjur nggosok klambi, beberes omah, lan esih
akeh pahalan liane. Nanging Bawang Putih seneng lakoni pahalan kui, amarga
Bawang Putih ngarepake sawijing dina biyung tirine bisa seneng karo deweke kaya
dene anake dewek.
Esuk iki wis dadi biasane Bawang Putih nggawa keranjang isi klambi sing arep
diwasuh ing kali. Karo nembang suara lirih mlaku dlan setapak ing pinggir hutan
cilik sing biasa diliwati. Dina kui cuacane cerah banget. Bawang Putih
cepet-cepet masui kabeh klambi kotor sing digawa. Saking asike, Bawang Putih
ora sadar salah siji klambine keli kegawa arus. Siale klambi sing keli klambine
beyung tirine sing paling disenengi. Pas sadar, klambine beyung tirine uwis
keli adoh. Bawang Putih usaha nyusuri kali kanggo golet klambi mau, nanging ora
ketemu. Karo putus asa bali omah banjur cerita karo beyung tirine.
"Dasar crobo!" bentak beyung tirine. "Aku ora peduli, pokoke ko
kudu golet klambi kui! lan aja wani bali omah seurunge ko nemokake.
Ngerti.?!"
Bawag Putih kepaksa nuruti karepe beyung tirine. Bawang Putih gagean nusuri
kali sing kanggo ngumbai. Srengenge uwis mulai duwur, nanging Bawang Putih
durung nemu klambi beyunge. Bawang Putih teliti nggolet klambi beyunge ing
saben oyod sing nang pinggir kali, mbokan klambine beyunge kali nang kana. Uwis
adoh mlaku lan srengenge wis nang kulon, Bawang Putih weruh tukang angon agi
ngadusi kebone. Bawang Putih takon :"Paman, nopo priksa wonten rasukan
abrit ingkang keli teng riki? amargi kulo kudu mekto wangsul rasukan
meniko."
"Iya cah ayu aku weruh, nek koe ngolet cepetan, mungkin esih bisa
ketemu," wangsale paman.
"inggih paman, matur nuwun." Bawang Putih nimbali lan gagean mlayu
maning nusuri kali.
Dina wis mulai peteng, Bawang Putih uwis putus asa. Sedela maning wengi, sekang
kadoan keton cahya lampu sing asale saka omah gubug ing pinggir kali. Bawang
Putih gagean mampir omah kui lan totok lawang.
"Kulonuwun...!salam Bawang putih. Wong wadon tua mbukak lawang.
"Sapa koe nduk?" takon mbah kui.
"Kulo Bawang Putih mbah. Wau kulo madosi rasukan beyunge kulo sing keli.
Saniki sampun wengi. Angsal kulo tilar teng mriki wengi niki.?" takon
Bawang putih.
"Ulih nduk. Apa klambi sing koe goleti warnane abang?" takon mbahe.
"Nggih mbah, Nopo mbahe priksa?" takon Bawang Putih.
"Iya. Mau klambine nyangkut nang ngarep omahku. Sayang, padahal aku seneng
klambi kui," si mbah ngomong.
"Ya aku pan mbelekna klambi kui, tapi cah ayu kudu ngancani aku seminggu
nang kene. Uwis suwe aku ora tau kandahan karo sapa-sapa, kepriwe?"
njaluke mbahe.
"nggih mbah, kulo bade rencangi mbahe seminggu, napa mbah mboten bosen
kalih kulo," jawab Bawang Putih kalih mesem.
Seminggu Bawang Putih manggon karo mbah kui. Aben dina Bawang Putih rewangi
mbah pahal pahalan omah. Temtu mbah mau seneng. Wis seminggu, mbah nyeluk
Bawang Putih.
"Nduk, wis seminggu koe manggon nang kene. Lan aku seneng amarga koe
sregep lan ngabekti. Janjine aku koe ulih nggawa bali klambi beyungmu. Lan siji
maneh, koe ulih milih salah siji kang loro waluh iki kanggo hadiah,"
omonge mbahe. awale Bawang Putih moh nerima pawehe mbahe tapi dipaksa. Banjur
Bawang Putih milih waluh sing cilik. "Kulo wedos mboten kiat mbekto sing
ageng," omonge Bawang Putih. Mbah mesem lan nganter Bawang Putih tekan
ngarep omah.
Dung tekan omah, Bawang Putih ngewehna klambi abang gone beyung tirine, banjur
Bawang Putih lunga meng dapur arep mbelah waluh kuning mau. Banget kagete
Bawang Putih nalika waluk kui kebelah, njerone isine emas permata akeh banget.
Bawang Putih njetit saking senenge lan aweh ngerti kejadian kui marang beyung
tirine lan Bawang Abang karo serakah langsung ngrebut emas permata kui. Kabeh
maksa Bawang Putih nyeritakake kepriye bisa olih hadiah ki. bawang Putih
langsung cerita apa anane.
NGrungu ceritane Bawang Putih, Bawang Abang lan beyunge nduweni rencana kanggo
nglakokake apa sing lakokake Bawang Putih nanging saiki Bawang Abang sing pan
mangkat. Bawang Abang langsung maring omah mbah tua nang pinggir kali. Kaya
Bawang Putih, Bawang Abang dijaluki manggon seminggu kanggo ngancani. ora kaya
Bawang Putih sing sregep, selama seminggu Bawang Abang gur males-malesan.
Umpama pahal ya pahalane ora tau beres lan dipahali asal-asalan. Uwis seminggu
mbah ngolihna Bawang Abang mulih.
"Bilih Mbah maringi waluh dateng kulokangge hadiah sampun ngrencangi
seminggu?" takon Bawang Abang. Mbah mau kepaksa prentah Bawang Abag milih
salah siji kang loro waluh sing ditawarake. Gagean Bawang Abang njimot waluh
sing gede lan tanpa ngucapaken maturnuwun, mbah geleng-geleng trus lunga.
Gutul omah Bawang abang langsung nemoni beyunge lan karo senenge ndelengaken
waluh sing digawa. Amarga wedi Bawang Putih njaluk bagian, prentah Bawang Putih
lunga meng kali. Banjur ora sabar waluh dibelah. Nanging udu emas permata sing
metu seka waluh kui, nanging kewan-kewan wisanen kaya ula, kalajengking lan liane.
Kewan-kewan mau langsung nyerang Bawang Abang lan beyunge kanthi mati. Kui
walesan kanggo wong sing serakah.